Maastricht moet zélf over haar huizenmarkt gaan

Laat voorop staan dat wij binnen Volt voorstander zijn van een brede aanpak rondom huisvesting. Van seniorenwoningen tot studentenwoningen. Iedereen heeft recht op betaalbare huisvesting. We zien allemaal dat de woningmarkt volledig op slot zit, oplevering van projecten langer duurt en projecten soms zelfs niet opgeleverd worden. Destemeer voelen wij de urgentie van de situatie Nido Living. De studenten zien de finish en net daarvoor worden zij - in dit geval de 506 studenten - keihard getackeld. De vraag is nu: wat doet de politiek? 

Als raadslid heb je een controlerende taak. Vaak betekent dit dat je een vinkje achter een beleidsplan zet of dat je na een goed debat alle feiten boven water hebt gekregen. Je vormt een definitieve mening en gaat het debat in de raadszaal aan. De uitkomst van dat debat wordt het (vernieuwde) beleid. 

In dit geval bevinden we ons echter op grijs gebied. Om goed te begrijpen waarom deze zaak anders is, moeten we de situatie rondom Nido Living beter toelichten. In juli 2020 heeft de gemeenteraad een veelomvattend besluit genomen over woningbouw. Urban Developers krijgt de vergunning om het studentencomplex Muse te bouwen. Goed nieuws, aldus toenmalig wethouder Niels Peters (CDA): “De herontwikkeling van het oude postkantoor is een mooie start voor de ontwikkeling van grootschalige studentenhuisvesting op de Health Campus. Met dit project voorzien we in betaalbare huisvesting voor (internationale) studenten." Tot dusver dus veelbelovend. Urban Developers huurt Hurks in en gaat bouwen.

Je vraagt je misschien af: waarom worden er bedrijven bij betrokken? Kan de overheid niet zelf aan de slag gaan? Daarvoor is echter geen ruimte in het Nederlands systeem. Het huidige systeem is afhankelijk van de markt. Als gemeente vergun je woningbouw en men mag op eigen aangekochte grond, mits bestemmingsplan en bijbehorende regel overeenkomt, bouwen. “De markt”, zo is het idee, regelt dit vanzelf. Het huidige recept is als volgt: je hebt grond nodig, een aannemer, een beheerder, bewoners en een investeringsmaatschappij. Zet dit alles 5 tot 10 jaar bij elkaar en je hebt woningen, winst gemaakt en tevreden bewoners.

De laatste jaren is er zelfs meer vraag dan aanbod, wat kan er voor een investeerder misgaan zou je denken? Je hebt goed contact met elkaar, zit in een “werkgroep” en maakt duidelijke afspraken! Nou, niet dus. De investeerder, in dit geval Urban Developers, heeft in februari 2022 de huizen verkocht. Hier begint de ellende. De ene investeerder koopt “het woning portfolio" van de andere investeerder. Je hebt geen contact meer als gemeente met de nieuwe investeerder, je bent tenslotte niet met hen de vergunning of overeenkomst aangegaan.

Round Hill Capital is de nieuwe eigenaar van de Maastrichtse woningen. Een internationaal investeringsfonds met als doel zo veel mogelijk winst te maken. Moet je een investeerder verantwoordelijk maken voor betaalbare studentenwoningen? Die twee doelen lijken haaks tegenover elkaar te staan. Round Hill Capital heeft een interessante geschiedenis. Vanaf 2014 zijn ze actief op de Nederlandse markt en het is een komen en gaan van aankopen/verkopen. Inmiddels kan je dit een patroon noemen: een patroon dat vanuit Round Hill Capital te begrijpen is, gezien hun doel winst maken is. Ditzelfde doel is echter desastreus voor toekomstige bewoners. Over hun ruggen wordt winst gemaakt en geen woning opgeleverd, tenminste niet op tijd.

Om het rijtje van BV’s even compleet te maken: Urban Development is dus uit beeld, Round Hill Capital nam het roer over maar haar Nederlandse tak is failliet gegaan. Je zou denken; helaas houdt het hier op. Maar nee, als een duveltje uit een doosje kregen studenten de vraag binnen 1 dag te tekenen bij EMC (waarschijnlijk ECM b.v) de “echte” eigenaar van de grond en het pand.  

Studenten ontvingen een brief waarin hen werd medegedeeld dat ze tijdelijk in een vakantiepark kunnen verblijven. ECM beroept zich op het feit dat ze niet juridisch verplicht zijn dit te doen, ze zijn pas verplicht om opvang te regelen als de oplevering plaats zou vinden binnen 10 dagen. Desondanks hebben meer dan 307 studenten het contract ontbonden vanwege de onzekerheid over hun huisvesting, extra kosten en een krapper wordende woningmarkt, wat de tekortkomingen van ons woning- en politieke systeem blootlegt.

Op 4 januari hebben we schriftelijke vragen gesteld om onze bezorgdheid te uiten en het college van Maastricht, dat in onze ogen de morele opdrachtgever is, ter verantwoording te roepen. Deze vragen dagen vooral uit om kritisch naar het systeem te kijken, zoals onze fractie op 5 januari werd geciteerd: "De lokale gemeenteraadsfractie van Volt maakt zich grote zorgen over de studenten die het risico lopen per 1 februari geen dak meer boven hun hoofd te hebben." De gemeente heeft nog niet gereageerd op het verzoek om commentaar van De Limburger.

Op 9 januari heb ik tijdens de domeinvergadering het college opgeroepen om iets van zich te laten horen, helaas bleef het oorverdovend stil. Dit was de kern van de gestelde vragen:

• Kunt u uitleggen welke onmiddellijke maatregelen het college neemt in reactie op de situatie? 
• Hoe zit het met de vergunningen? Kan het pand straks doorverkocht worden aan een nieuwe bv die geen studenten wil huisvesten?
• Kan het college verzekeren dat er tegen 1 februari geen studenten op straat komen te staan?

De systeem kritiek die wij als Volt uiten is volgens mij wel duidelijk. De situatie is hopelijk wat helderder en de noodzaak is voelbaar. Inmiddels heeft de gemeente gereageerd op de gestelde vragen van 4 en 9 januari. De volledige beantwoording is hier te lezen. Samengevat voelt de gemeente zich niet verantwoordelijk voor de opvang van de studenten, ook als ze per februari op straat komen te staan. 

Voor Volt is dit niet acceptabel, en ook bij de SP heerst onvrede over dit dossier. Wij zijn samen met de SP in gesprek gegaan en wij roepen op tot een “gemeentelijk woonbedrijf. Als je wilt dat men betaalbaar en betrouwbaar kan wonen moet je minstens één schakel uit het eerder genoemde recept halen en het heft in eigen handen nemen. In dit geval dus een buitenlandse investeerder. Vergelijk het met sociale woningbouw, daar kan het toch ook? 

Hopelijk wordt onze visie ooit werkelijkheid en zorgt een gemeentelijk woonbedrijf ervoor dat er niemand meer op straat slaapt!