Hoe repareer je een kapotte democratie?

Samenwerken binnen Limburg is vaak een gespannen onderwerp. Ik kan genoeg stukken uit de krant halen waaruit bleek dat de communicatie tussen Maastricht, Roermond, Sittard-Geleen of Heerlen beter kon. Ook dat komt de burgerparticipatie niet ten goede.

31 januari was zo’n voorbeeld. Er stonden tientallen mensen te demonstreren in het gemeentehuis van Maastricht. Het onderwerp: de aanpassingen rondom het MKD (Medisch Kleuter Dagverblijf) die Xonar verzorgt. Die raken niet alleen Maastricht maar ook Jens Helpt in Heerlen, die al jaren met een tekort kampen. Alle reden om scherp te kijken naar nieuwe manieren om zorg te verlenen. Er is onduidelijkheid, en onduidelijkheid in de zorg is altijd een bron voor veel begrijpelijke stress bij inwoners. Het onaangekondigd protest werd al gauw pijnlijk voor iedereen. De inwoners voelden zich niet gehoord, wethouders wisten zich geen houding te geven, bange ambtenaren werden niet meer het gebouw ingelaten, kinderen raakten overprikkeld van het lawaai en zaten met de vingers in hun oren op de grond, en politici werden letterlijk en figuurlijk uit elkaar gezet toen er onderlinge spanning ontstond.

Al gauw bleek dat SP Maastricht, in samenwerking met SP Heerlen, de demonstratie op poten had gezet: een knap staaltje samenwerken in de regio, al kun je je afvragen of dit de juiste vorm was. Toen het duidelijk werd dat de demonstratie uit de SP-koker kwam stonden andere partijen op hun achterste poten om een eind te maken aan deze door hen genoemde “wanvertoning”.

Als Volter zoek ik graag de nuance op. Helaas begrijp ik goed dat, als je je als ouder niet gehoord voelt, je wanhopig gaat zoeken naar manieren om wél gehoord te worden. Maar naar de SP kijkende begrijp ik ook dat dit voor velen aanvoelt als politiek gewin. Hoewel de partij zei dat het een demonstratie vanuit de burgers was, wilden SP-partijleden wel graag zelf het woord voeren in hun rode SP-jassen.

Echte burgerparticipatie wordt niet als huifkar voor een politieke organisatie gebruikt. Als burgerparticipatie het hoofddoel was op deze dinsdagmiddag, dan was dit duidelijk een gefaalde missie.

Het laten meebeslissen vraagt om lef. En het huidige systeem wankelt. Mijn poging om de democratie een beetje te repareren is de pilot burgerraad die vanaf april in Maastricht wordt opgezet. Gelukkig voelt heel Limburg het belang van deze vernieuwing. Zo zijn er in Roermond en Heerlen ook al plannen om met burgerraden in te voeren of vinden op z’n minst deze gesprekken plaats. Hierbij doe ik dus ook een oproep aan alle gemeenten in Limburg; ga massaal experimenteren met deze nieuwe vorm van democratie! De burgerraad is een innovatieve vorm van democratie waar men, door een dubbel geloot systeem, zoekt naar een representatieve groep inwoners. De burgerraad is een vorm van deliberatieve democratie, wat niets meer betekent dan met elkaar in gesprek gaan, om elkaar te begrijpen, in plaats van enkel gelijk te willen halen en je eigen narratief naar voren te schuiven. Misschien nog wel belangrijker: de burgerraad is een raad waarin raadsleden en andere politici niet meedoen. Een ruimte waarin burgers kunnen participeren in de politiek, zonder daarbij de druk te voelen van politici, is hard nodig in onze samenleving.

Zullen we samen over een jaar kijken of dit een beetje geholpen heeft voor het repareren van de lokale democratie? 

Mart den Heijer

Raadslid Volt Maastricht

‍